گیربکس دو کلاچه جزو فناوری‌های نوین صنعت خودرو سازی به حساب می‌آید. گیربکس‌ها وظیفه انتقال قدرت را به عهده دارند. با مرور زمان به تعداد و انواع گیربکس‌ها افزوده شده است به طوری که امروزه برای خودروهای مختلف، با توجه به نوع عملکردشان گیربکس‌های مختلفی تولید می‌شود. یکی از مثال‌هایی که می‌توان برای روند رشد گیربکس آورد، تغییر گیربکس دستی به اتوماتیک است.
اختراع گیربکس اتوماتیک پیشرفت بزرگی در صنعت ماشین‌سازی به حساب می‌آید. عملکرد این نوع از گیربکس به شکلی است که راننده خودرو نیازی به تعویض دنده و گرفتن کلاچ ندارد. اما این تنها پیشرفت در زمینه گیربکس و کلاچ نبود.
بعد از مدتی گیربکس دو کلاچه یا نیمه اتوماتیک اختراع شد که عملکرد آن چیزی بین گیربکس دستی و اتوماتیک است و به آن گیربکس DCT می‌گویند. این گیربکس‌ها دارای دو سیستم کلاچ موازی هستند که توسط کامپیوتر گیربکس یا TCU ، کنترل می‌شوند.
گیربکس دو کلاچه چیست؟
همان طور که قبلا اشاره کردیم به این نوع گیربکس، گیربکس نیمه اتوماتیک، دستی بدون کلاچ یا دستی خودکار می‌گویند. صرف نظر از اسامی که به این نوع از گیربکس می‌دهند، عملکرد آن کاملا اتوماتیک است و نیازی به دخالت راننده برای تعویض دنده ندارد. در این نوع از گیربکس، دو شفت جداگانه وجود دارد.
بر روی یک شفت، دنده‌های زوج و بر روی شفت دیگر دنده های فرد قرار گرفته است. هر کلاچ یک سری از دنده‌ها را کنترل کرده و به این ترتیب مشکلی در انتقال جریان نیرو به چرخ‌ها ایجاد نمی‌شود و دور موتور کاهش نمی‌یابد.
عملکرد گیربکس دو کلاچه به چه صورت است؟
در ابتدا به بررسی عملکرد گیربکس معمولی می‌پردازیم. در زمانی که دنده تعویض می‌شود، سیستم کلاچ وارد عمل شده و ارتباط بین موتور وسیله نقلیه با جعبه دنده را قطع می‌کند و در نتیجه تعویض دنده بدون آسیب زدن به قطعات درونی گیربکس انجام می‌شود.
در هنگام گرفتن کلاچ، برای مدت زمان کوتاهی انتقال قدرت به چرخ‌ها قطع می‌شود و بعد از رها شدن کلاچ وصل می شود. این نوع از عملکرد دو عیب بزرگ دارد.
وقتی چنین اتفاقی می‌افتد، تقه و ضربه‌های جزیی وارد می‌شود که در نوع دستی گیربکس کاملا مشهود است.
از دیگر معایب گیربکس معمولی می‌توان به این مورد اشاره کرد که در مدت زمانی که رابطه موتور با جعبه دنده قطع می‌شود، نیرو به چرخ‌ها نمی‌رسد و در نتیجه بر عملکرد نهایی خودرو تاثیر منفی می‌گذارد.
حال که با عملکرد گیربکس معمولی آشنا شدید، برتری گیربکس دو کلاچه را بهتر متوجه می‌شوید. دراین نوع از گیربکس، ارتباط بین موتور با چرخ‌ها همواره حفظ می‌شود. زیرا در این گیربکس، هر کلاچ به صورت جداگانه کار می‌کند و این ویژگی باعث می‌شود که تعویض دنده به سرعت انجام شود.
به چه علت به گیربکس دو کلاچه گیربکس نیمه اتوماتیک می‌گویند؟
تمامی مراحل تعویض دنده در این نوع از گیربکس کاملا اتوماتیک است. اما چرا به آن نیمه اتوماتیک می‌گویند؟
جواب این سوال را باید در تفاوت مکانیسم کلاچ گیری پیدا کرد. در گیربکس‌هایی که به صورت اتوماتیک کار می‌کنند، برای تعویض دنده و گرفتن کلاچ، از مبدل گشتاور استفاده می‌شود و این مبدل است که متوجه می‌شود چه زمانی باید تعویض دنده را انجام داد.
در DCT گیربکس چنین مبدلی وجود ندارد و این وظیفه بر عهده کلاچ‌های چند صفحه‌ای خیس یا کلاچ های چند صفحه خشک است. به همین دلیل نام آن را گیربکس نیمه اتوماتیک گذاشته‌اند.
انواع گیربکس دو کلاچه
همان طور که در بخش قبلی اشاره کردیم، این نوع از گیربکس را می‌توان به دو نوع خیس و خشک طبقه بندی کرد.
در نوع خیس آن، سیال بودن، مانع زیاد شدن دما و اصطکاک می شود. این مدل از DCT گیربکس، می‌تواند گشتاور‌های بالای ۳۵۰ نیوتن متر را مدیریت کند. این نوع از گیربکس برای خودروهای قدرتمند استفاده می‌شود.
در نوع خشک آن، اوج میزان گشتاور ۲۵۰ نیوتن متر است. اما مصرف سوخت بهینه‌تر است. این نوع از گیربکس برای ماشین‌هایی مناسب است که در شهر رفت و آمد دارند.
نقاط قوت گیربکس دو کلاچه
- در گیربکس خشک، هنگامی که ماشین در وضعیت خلاص قرار می‌گیرد، ارتباط بین موتور و گیربکس کاما قطع می‌شود. این امر باعث می‌شود که بار زیادی از روی موتور برداشته شود و مصرف سوخت خودرو به مراتب کاهش پیدا کند.
- تعویض دنده در جعبه دنده دو کلاچه در کم ترین زمان ممکن انجام می‌شود. این مدت زمان خیلی کم‌تر از زمانی است که گیربکس اتوماتیک یا دستی برای تعویض دنده صرف می‌کنند. کم شدن مدت زمان تعویض دنده باعث می‌شود که عمل شتاب گیری بهتر انجام شود. زیرا افت دور موتور در DCT گیربکس به حداقل میزان ممکن می‌رسد.
- یکی دیگر از نقاط قوت این گیربکس ، دنده معکوس آن است. در جعبه دنده دو کلاچه عمل تعویض دنده به دنده سنگین‌تر با سرعت بالایی رخ می‌دهد. در این نوع از گیربکس، عمل تعویض دنده به دنده های سنگین تر بدون ترتیب اتفاق می‌افتد به طور مثال در صورت لزوم ممکن است از دنده ۶ به دنده ۳ برود و از دنده‌های ۴ و ۵ صرف نظر کند. این ویژگی در گیربکس‌های اتوماتیک وجود ندارد.
نکته جالب توجه این است که سازندگان این نوع از گیربکس، ماشین‌های مجهز شده به این گیربکس را در اختیار رانندگان حرفه‌ای قرار دادند تا نظر آن‌ها را در این مورد بپرسند. همه رانندگان از عملکرد این گیربکس راضی بودند و تنها نقطه ضعف آن را عدم امکان تعویض دنده به شکل دستی دانستند.
معایب گیربکس دو کلاچه
- از معایب گیربکس دو کلاچه می‌توان به قیمت بالای آن اشاره کرد؛ چرا که تکنولوژی ساخت این نوع از گیربکس نسبت به مدل‌های پیشین بالاتر است و در نتیجه قیمت آن بیشتر شده است.
- از دیگر معایب گیربکس دو کلاچه پیچیدگی آن است و این موضوع تعمیر آن را سخت‌تر و پر هزینه‌تر می‌کند.
- وجود قطعات بیشتر در این نوع از گیربکس وزن آن را سنگین‌تر کرده است.
- تقویت و تیونیگ خودروهای دارای این نوع گیربکس مشکل‌تر است.
در حال حاضر شرکت‌های خودروسازی به سمت استفاده بیشتر از این نوع از گیربکس پیش می‌روند. اما هنوز میزان استفاده از آن نسبت به دیگر گیربکس‌ها کم‌تر است.
عالی بود ممنون